
કેન્દ્રીય નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરીના રોજ નાણાકીય વર્ષ 2025-26 માટેનું બજેટ રજૂ કરશે. તમને જણાવી દઈએ કે મોદી સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળનું આ બીજું બજેટ છે. પણ શું તમારા મનમાં આ પ્રશ્ન આવે છે કે પરીક્ષાઓની જેમ બજેટ પણ લીક થઈ શકે છે?
તમે ઘણી વાર સાંભળ્યું હશે કે બોર્ડ પરીક્ષા સહિત ઘણી પરીક્ષાઓના પેપર લીક થાય છે. પણ શું બજેટ લીક થઈ શકે? આજે તમને આ સવાલ જવાબ જણાવીશું.
1 ફેબ્રુઆરીએ રજૂ થશે બજેટ
કેન્દ્રીય નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરીએ પીએમ નરેન્દ્ર મોદીના ત્રીજા કાર્યકાળના 2025-2026 માટેનું બજેટ રજૂ કરશે. તમને જણાવી દઈએ કે 2024 માં લોકસભા ચૂંટણીને કારણે બજેટ જુલાઈ મહિનામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. પીએમ મોદીની સરકાર બન્યા પછી, નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે 23 જુલાઈ 2024 ના રોજ મોદી 3.0 કાર્યકાળનું પહેલું બજેટ રજૂ કર્યું હતું.
શું બજેટ લીક થઈ શકે છે?
તમને જણાવી દઈએ કે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા બજેટ બનાવવાની પ્રક્રિયા અત્યંત ગુપ્ત હોય છે. જો બજેટ કોઈપણ રીતે લીક થાય છે, તો તેની અસર રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય બજારો પર પણ પડે છે. હવે સવાલ એ છે કે શું બજેટ રજૂ થાય તે પહેલાં જ લીક થઈ શકે છે? તેનો જવાબ ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. પણ હા, ઈતિહાસમાં આવું બે વાર બન્યું છે. જ્યારે બજેટ રજૂ થાય તે પહેલાં બે વાર લીક થયું હતું.
બજેટ ક્યારે લીક થયું?
સ્વતંત્ર ભારતના ઈતિહાસમાં બજેટ બે વાર લીક થયું છે. સ્વતંત્ર ભારતનું પહેલું બજેટ 1947-1948માં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. તે સમયે નાણામંત્રી આર.કે. ષણમુખમ ચેટ્ટી હતા. જે બ્રિટિશ સમર્થક જસ્ટિસ પાર્ટી સાથે સંકળાયેલા હતા. તે સમયે બજેટ રજૂ થાય તે પહેલાં, બ્રિટનના નાણામંત્રી હ્યુ ડાલ્ટન ભારતના બજેટમાં કર સંબંધિત ફેરફારો વિશે મીડિયાને પહેલાથી જ માહિતી આપી ચૂક્યા હતા. ત્યારબાદ પત્રકારોએ બજેટ ભાષણ પહેલાં જ બજેટ સંબંધિત સમાચાર પ્રકાશિત કરી દીધા હતા. આ પછી, બ્રિટિશ નાણામંત્રી હ્યુ ડાલ્ટનને રાજીનામું આપવું પડ્યું. આ સિવાય 1950માં બીજી વખત જોન મથાઈ ભારતના નાણામંત્રી હતા. તે સમયે દેશનું બજેટ પણ રજૂ થવાનું હતું, જેના માટે બધી તૈયારીઓ લગભગ પૂર્ણ થઈ ગઈ હતી. પરંતુ પછી બજેટ લીક થવાના સમાચાર સામે આવ્યા, આ ભૂલને કારણે જોન મથાઈને રાજીનામું આપવું પડ્યું.
બજેટ લીક થયા બાદ બદલવામાં આવ્યું હતું સ્થળ
તમને જણાવી દઈએ કે સ્વતંત્ર ભારત પછી બજેટ છાપવાનું સૌથી પહેલું સ્થાન રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં હતું. પરંતુ બજેટ લીક થયા પછી છાપકામની જગ્યા બદલવા સિવાય કોઈ વિકલ્પ ન હતો. તેનું બજેટ છાપવાની પરંપરા બદલાઈ ગઈ હતી. આ ઘટના પછી, બજેટનું છાપકામ નવી દિલ્હીના મિન્ટો રોડ પર ખસેડવું પડ્યું. આ પછી, 1980 માં, ફરી એકવાર છાપકામનું સ્થળ બદલવામાં આવ્યું અને બજેટ નોર્થ બ્લોક (નાણા મંત્રાલય) ના ભોંયરામાં છાપવાનું શરૂ થયું.
Source link