કોંગ્રેસે બનાવેલ કાયદો ‘પ્લેસિસ ઓફ વર્શિપ એક્ટ’ પર સુપ્રીમ કોર્ટનો મહત્ત્વપૂર્ણ નિર્ણય

ગુરૂવારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં પ્લેસિસ ઓફ વર્શીપ એક્ટ, 1991ની બંધારણીય માન્યતાને પડકારતી અરજીઓ પર સુનાવણી થઈ હતી. કેસની સુનાવણી દરમિયાન CJIએ કહ્યું કે આ મામલો બધો કાયદાકીય છે. જ્યાં સુધી અમે કેસની સુનાવણી અને નિકાલ નહીં કરીએ ત્યાં સુધી વધુ કેસ દાખલ કરી શકાશે નહીં.

સુપ્રીમ કોર્ટમાં પૂજા સ્થળ અધિનિયમ, 1991ની સુનાવણી ચાલી રહી છે. અરજીમાં કાયદાની બંધારણીય માન્યતાને પડકારવામાં આવી છે. આ કેસની સુનાવણી ચીફ જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના સહિત ત્રણ જજોની બેન્ચમાં ચાલી રહી છે. કેસની સુનાવણી દરમિયાન CJIએ કહ્યું કે આ મામલો બધો કાયદાકીય છે. જ્યાં સુધી અમે કેસની સુનાવણી અને નિકાલ નહીં કરીએ ત્યાં સુધી વધુ કેસ દાખલ કરી શકાશે નહીં. અમારી પાસે રામજન્મભૂમિ કેસ પણ છે.

• CJIએ કહ્યું કે આ મામલો બધો કાયદાકીય છે. જ્યાં સુધી અમે કેસની સુનાવણી અને નિકાલ નહીં કરીએ ત્યાં સુધી વધુ કેસ દાખલ કરી શકાશે નહીં. અમારી પાસે રામજન્મભૂમિ કેસ પણ છે. CJIએ કહ્યું કે જે પણ કેસ નોંધાયા છે તે ચાલુ રહેશે. વરિષ્ઠ વકીલ રાજુ રામચંદ્રને કહ્યું કે જે પણ કેસ ચાલી રહ્યા છે. હાલ પુરતી કાર્યવાહી પર રોક લગાવવાની જરૂર છે. સર્વેના આદેશો આપવામાં આવી રહ્યા છે. CJIએ કહ્યું કે આવા કેટલા કેસ પેન્ડિંગ છે? હું બે કેસ વિશે જાણું છું, એક મથુરાનો અને બીજો. એસજીએ પૂછ્યું કે શું કોઈ અજાણી વ્યક્તિ, જે કેસમાં પક્ષકાર નથી, આવીને કહી શકે છે કે તમામ કાર્યવાહી અટકાવવી જોઈએ. તે પ્રશ્ન છે.
• CJI સંજીવ ખન્નાની આગેવાની હેઠળની બેંચ પૂજા સ્થાન અધિનિયમ, 1991ની બંધારણીય માન્યતાને પડકારતી અરજીઓની સુનાવણી કરી રહી છે. અરજીમાં પૂજાના સ્થળો અધિનિયમ, 1991ની કલમ 2, 3 અને 4ને રદ કરવાની માગ કરવામાં આવી છે. CJI સંજીવ ખન્નાએ કહ્યું કે અમારા પૂછ્યા વગર કોઈ બોલશે નહીં. કેન્દ્રએ એફિડેવિટ ફાઇલ કરવી પડશે. એસજી તુષાર મહેતાએ કહ્યું કે હા, અમને તેની જરૂર છે. CJIએ કહ્યું કે કૃપા કરીને જવાબ દાખલ કરો અને અરજીકર્તાઓ અને પ્રતિવાદીઓને આપો. તમે ઈન્ટરનેટ પર ઈ-કોપી અપલોડ કરો તે પછી સમર્થકો જવાબ જોઈ શકશે.

સર્વોચ્ચ અદાલતમાં પૂજા સ્થળ અધિનિયમ, 1991 પર સુનાવણી શરૂ થઈ છે

સંબંધિત કાયદો કહે છે કે, 15 ઓગસ્ટ, 1947 ના રોજ અસ્તિત્વમાં રહેલા પૂજા સ્થાનોની ધાર્મિક પ્રકૃતિ તે દિવસે હતી તેવી જ રહેશે. તે કોઈપણ ધાર્મિક સ્થળ પર ફરીથી દાવો કરવા અથવા તેના પાત્રને બદલવા માટે દાવો દાખલ કરવા પર પ્રતિબંધ મૂકે છે.

આ સંબંધમાં સુપ્રીમ કોર્ટમાં અનેક અરજીઓ પેન્ડિંગ છે, જેમાંથી એક અશ્વિની ઉપાધ્યાય દ્વારા દાખલ કરવામાં આવી છે. તેમણે પૂજાના સ્થળો (વિશેષ જોગવાઈઓ) અધિનિયમ, 1991ની કલમ બે, ત્રણ અને ચારને રદ કરવાની વિનંતી કરી છે. અરજીમાં કરાયેલી દલીલોમાંની એક એવી છે કે આ જોગવાઈઓ કોઈ પણ વ્યક્તિ અથવા ધાર્મિક જૂથના પૂજા સ્થળ પર ફરીથી દાવો કરવા માટે ન્યાયિક નિવારણ મેળવવાના અધિકારને છીનવી લે છે.

શું દલીલ કરી હતી?

માર્ક્સવાદી કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટી અને મહારાષ્ટ્રના ધારાસભ્ય જિતેન્દ્ર સતીશ આવ્હાડે પણ પ્લેસ ઓફ વર્શીપ એક્ટ, 1991ની બંધારણીય માન્યતાને પડકારતી અનેક પેન્ડિંગ અરજીઓ સામે અરજીઓ દાખલ કરી છે, જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કાયદો જાહેર વ્યવસ્થા, બંધુત્વ, એકતા અને ધર્મનિરપેક્ષતાના રક્ષણ માટે જોખમી છે.

આ કેસની સુનાવણી વારાણસીની જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ, મથુરામાં શાહી ઇદગાહ મસ્જિદ અને સંભલની શાહી જામા મસ્જિદ સહિત વિવિધ અદાલતોમાં દાખલ થયેલા ઘણા કેસોની પૃષ્ઠભૂમિમાં થશે. આ કિસ્સાઓમાં, એવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે આ સ્થળો પ્રાચીન મંદિરોના વિનાશ પછી બનાવવામાં આવ્યા હતા અને એવી વિનંતી કરવામાં આવી છે કે હિન્દુઓને ત્યાં પૂજા કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવે.

આમાંના મોટાભાગના કેસોમાં, મુસ્લિમ પક્ષે 1991ના કાયદાને ટાંકીને દલીલ કરી છે કે આવા કેસ સ્વીકાર્ય નથી. આ કાયદાની જોગવાઈઓ વિરુદ્ધ છ અરજીઓ દાખલ કરવામાં આવી છે, જેમાં રાજ્યસભાના ભૂતપૂર્વ સભ્ય સુબ્રમણ્યમ સ્વામી દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીનો સમાવેશ થાય છે. સ્વામી ઇચ્છે છે કે સુપ્રીમ કોર્ટ વારાણસીમાં જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ અને મથુરામાં શાહી ઇદગાહ મસ્જિદ પર દાવો કરી શકે તે માટે કેટલીક જોગવાઈઓનું પુન: અર્થઘટન કરે, ઉપાધ્યાયે દાવો કર્યો કે આખો કાયદો ગેરબંધારણીય છે અને તેના પર પુનર્વિચાર કરવાની જરૂર નથી અર્થઘટન ઊભું થાય છે.