રામનાથ કોવિંદ સમિતિએ એપ્રિલ-મેમાં યોજાનારી લોકસભાની ચૂંટણીની જાહેરાત પહેલા માર્ચમાં સરકારને પોતાની ભલામણો સુપરત કરી હતી. કેન્દ્ર સરકારે થોડા સમય પહેલા સમિતિની ભલામણો સ્વીકારી હતી. તેના અહેવાલમાં સમિતિએ બે તબક્કામાં ચૂંટણી કરાવવાની ભલામણ કરી હતી.
કેન્દ્રની નરેન્દ્ર મોદી સરકાર ‘વન નેશન વન ઈલેક્શન’ને લઈને સતત સક્રિય છે. સરકાર પણ આ માટે સતત કામ કરી રહી છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે સરકાર સંસદના ચાલુ શિયાળુ સત્રમાં જ ‘વન નેશન વન ઈલેક્શન’ સંબંધિત બિલ લાવી શકે છે.
સરકાર સાથે જોડાયેલા સૂત્રોનું માનવું છે કે આ બિલને વિસ્તૃત ચર્ચા માટે સંસદની સંયુક્ત સમિતિને પણ મોકલવામાં આવી શકે છે. સરકાર ઈચ્છે છે કે આ બિલ પર સર્વસંમતિ રચાય. આ માટે તમામ હોદ્દેદારો સાથે વિગતવાર ચર્ચા કરવામાં આવશે. જેપીસી તમામ રાજકીય પક્ષોના પ્રતિનિધિઓ સાથે ચર્ચા કરશે. આ ઉપરાંત તમામ રાજ્યોની વિધાનસભાના વક્તાઓને પણ બોલાવી શકાય છે. આ અંગે દેશભરના પ્રબુદ્ધ લોકોની સાથે નાગરિક સમાજના અભિપ્રાય પણ લેવામાં આવશે.
કોવિંદ સમિતિએ શું ભલામણ કરી?
અગાઉના કાર્યકાળ દરમિયાન, સરકારે સપ્ટેમ્બર 2023માં આ મહત્વાકાંક્ષી યોજના પર આગળ વધવા માટે ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદના નેતૃત્વમાં એક સમિતિની રચના કરી હતી. કોવિંદ સમિતિએ એપ્રિલ-મેમાં યોજાનારી લોકસભાની ચૂંટણીની જાહેરાત પહેલા માર્ચમાં સરકારને પોતાની ભલામણો સુપરત કરી હતી. કેન્દ્ર સરકારે થોડા સમય પહેલા સમિતિની ભલામણો સ્વીકારી હતી. તેના અહેવાલમાં સમિતિએ બે તબક્કામાં ચૂંટણી કરાવવાની ભલામણ કરી હતી.
સમિતિએ પ્રથમ તબક્કા હેઠળ લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજવાની ભલામણ કરી છે. જ્યારે બીજા તબક્કામાં સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણી યોજવાની ભલામણ કરવામાં આવી છે.
ચૂંટણી માટે 50 ટકા સમર્થન જરૂરી છે
સૂચિત બંધારણીય સુધારા બિલોમાંથી એક સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓને લોકસભા અને વિધાનસભા સાથે જોડવાનું હશે, જો કે આ માટે ઓછામાં ઓછા 50 ટકા રાજ્યોના સમર્થનની જરૂર પડશે.
જ્યારે ‘વન નેશન વન ઈલેક્શન’ સંબંધિત બિલમાં વિધાનસભાઓનું વિસર્જન અને કલમ 327માં સુધારો કરવામાં આવશે અને તેમાં ‘વન નેશન વન ઈલેક્શન’ શબ્દો સામેલ કરવામાં આવશે. આ માટે 50 ટકા રાજ્યોના સમર્થનની જરૂર નહીં પડે.
બંધારણીય રીતે, ચૂંટણી પંચ અને રાજ્યની ચૂંટણીઓ બંને અલગ સંસ્થાઓ છે. ચૂંટણી પંચે રાષ્ટ્રપતિ, ઉપરાષ્ટ્રપતિ, લોકસભા, રાજ્યસભા, રાજ્ય વિધાનસભાઓ અને રાજ્ય વિધાન પરિષદો માટે ચૂંટણીઓ યોજવાની હોય છે, જ્યારે રાજ્ય ચૂંટણી પંચ તેમના રાજ્યોમાં નગરપાલિકાઓ અને પંચાયતોની ચૂંટણીઓ યોજે છે.
Source link
