હરિયાણામાં ભાજપે ત્રીજી વખત સરકાર બનાવીને ઈતિહાસ રચ્યો છે અને નાયબ સિંહ સૈનીએ બીજી વખત સત્તા સંભાળી છે. પંચકુલાના સેક્ટર 5માં દશેરા ગ્રાઉન્ડ ખાતે રાજ્યપાલ બંડારુ દત્તાત્રેયે નાયબ સિંહ સૈનીને મુખ્યમંત્રી તરીકેના શપથ લેવડાવ્યા હતા. આ દરમિયાન ભાજપના 13 ધારાસભ્યોએ મંત્રી તરીકે શપથ લીધા હતા. ડેપ્યુટી કેબિનેટ દ્વારા ભાજપે હરિયાણાના જાતિ અને પ્રાદેશિક સમીકરણને ઉકેલવાનો પ્રયાસ કર્યો છે, પરંતુ સરકારમાં દક્ષિણ હરિયાણા અને જીટી રોડ બેલ્ટનું વર્ચસ્વ સ્પષ્ટપણે દેખાઈ રહ્યું છે.
સૈની કેબિનેટમાં અનુભવિ અને નવા ચહેરાને સ્થાન
નાયબ સિંહ સૈની કેબિનેટમાં અનિલ વિજ, કૃષ્ણ લાલ પંવાર, રાવ નરબીર, મહિપાલ ઢાંડા, વિપુલ ગોયલ, અરવિંદ શર્મા, શ્યામ સિંહ રાણા, રણબીર ગંગવા, કૃષ્ણા બેદી, શ્રુતિ ચૌધરી, આરતી રાવ, રાજેશ નાગર અને ગૌરવ ગૌતમને સ્થાન મળ્યું છે. આ રીતે ભાજપે સૈની કેબિનેટમાં અનુભવી તેમજ નવા ચહેરાઓને સ્થાન આપીને 36 સમુદાયોને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. આ ઉપરાંત જ્ઞાતિ સમીકરણની સાથે પ્રાદેશિક સંતુલન બનાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે.
કેબિનેટ સાથે જ્ઞાતિ સમીકરણ સાધ્યું
હરિયાણામાં ત્રીજી વખત બનેલી ભાજપ સરકારમાં ઓબીસી સમુદાય પર સૌથી વધુ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે. મુખ્યમંત્રી નાયબ સિંહ સૈની સહિત પાંચ ઓબીસી નેતાઓને કેબિનેટમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. આ ઉપરાંત દલિત સમાજમાંથી બે, જાટમાંથી બે અને બ્રાહ્મણ સમાજમાંથી બે મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. પાર્ટીએ તેની કોર વોટ બેન્ક પંજાબી સમુદાયનું પણ ધ્યાન રાખ્યું છે અને અનિલ વિજને મંત્રી બનાવ્યા છે. આ ઉપરાંત સમુદાયમાંથી એક વૈશ્ય અને એક ઠાકુરને મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. આ રીતે નાયબ સૈનીએ હરિયાણાના તમામ સમાજ સુધી પહોંચવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
કેબિનેટમાં OBC પર સૌથી વધુ ધ્યાન
ભાજપનું સમગ્ર ધ્યાન હરિયાણામાં OBC મતો પર છે, જેના પરિણામે કેબિનેટમાં OBC સમુદાયના નેતાઓને સૌથી વધુ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. OBCમાંથી કુલ પાંચ મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે, જેમાંથી બે યાદવ, એક સૈની, એક પ્રજાપતિ અને ગુર્જર સમુદાયમાંથી છે. નાયબ સિંહ સૈનીને મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે જ્યારે પ્રજાપતિ સમુદાયમાંથી આવતા રણબીર ગંગવાને મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. યાદવ સમુદાયના રાવ નરવીર સિંહ અને આરતી રાવને કેબિનેટમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. ગુર્જર સમુદાયમાંથી આવતા રાજેશ નાગરને મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે.
હરિયાણામાં 35 થી 40 ટકા OBC મતદારો
એક તરફ ભાજપે રાવ ઈન્દ્રજીતની પુત્રીને સ્થાન આપ્યું છે તો બીજી તરફ તેમના વિરોધી રાવ નરવીર સિંહને કેબિનેટમાં સામેલ કરીને રાજકીય સંતુલન બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. યાદવ મતોના આધારે ભાજપે અહિરવાલ બેલ્ટમાં કોંગ્રેસ અને અન્ય વિરોધ પક્ષોને ખતમ કરી દીધા છે. આ જ કારણ છે કે રાજકીય સંદેશ આપવા માટે યાદવ સમુદાય પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે. હરિયાણામાં 35 થી 40 ટકા OBC મતદારો છે, જેનો એક મોટો વર્ગ ભાજપ સાથે ઉભો છે. આથી પાંચ મંત્રીઓ OBC સમુદાયમાંથી બનાવવામાં આવ્યા છે.
જાટ-દલિત-બ્રાહ્મણ વચ્ચે કેમિસ્ટ્રી બનાવાઈ
ભાજપે ભલે મુખ્યમંત્રી નાયબ સિંહ સૈનીને સત્તાની લગામ સોંપી હોય, પરંતુ તેણે રાજકીય સંયોજન રચવા માટે તેની કોર વોટ બેન્ક બ્રાહ્મણ સમુદાય અને દલિતોનું પણ ખાસ ધ્યાન રાખ્યું છે. અરવિંદ શર્મા અને ગૌરવ ગૌતમને કેબિનેટમાં બ્રાહ્મણ ચહેરા તરીકે મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. આ વર્ષની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં જે રીતે દલિત મતો માટે રાજકીય લડાઈ લડવામાં આવી રહી હતી અને ભાજપ તેમનો સમાવેશ કરવામાં સફળ રહ્યો છે તેના કારણે નાયબ સૈની સરકારમાં બે દલિત નેતાઓને સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. કૃષ્ણલાલ પંવાર અને કૃષ્ણા બેદીને દલિત ચહેરા તરીકે સ્થાન મળ્યું છે. પંવાર જાટવ સમુદાયમાંથી આવે છે જ્યારે કૃષ્ણા બેદી વાલ્મિકી સમુદાયમાંથી આવે છે.
રાજ્યમાં 25 ટકાથી વધુ મતદારો જાટ સમુદાયના
હરિયાણાના રાજકીય સમીકરણને ધ્યાનમાં રાખીને ભાજપે જાટ સમુદાયને પણ મંત્રીમંડળમાં સ્થાન આપ્યું છે. સૈની સરકારમાં જાટ સમુદાયના મહિપાલ ધાંડા અને શ્રુતિ ચૌધરીને સ્થાન મળ્યું છે. રાજ્યમાં 25 ટકાથી વધુ જાટ મતદારો છે અને જે રીતે ભાજપે જાટલેન્ડ વિસ્તારમાં જીત નોંધાવી છે તેના કારણે જાટ સમુદાયને કેબિનેટમાં પ્રતિનિધિત્વ આપીને રાજકીય સંદેશ આપવાની ચાલ ચાલી રહી છે.
પંજાબી-વૈશ્ય-ઠાકુરની કેબિનેટમાં એન્ટ્રી
ભાજપે તેની કોર વોટબેન્ક પંજાબી સમુદાયનું પણ ધ્યાન રાખ્યું છે. અંબાલા કેન્ટોનમેન્ટમાંથી સાતમી વખત ચૂંટણી જીતનાર પૂર્વ ગૃહમંત્રી અનિલ વિજને આ વખતે કેબિનેટમાં સ્થાન મળ્યું છે. અનિલ વિજ લાંબા સમયથી નારાજ હતા અને તેમણે વિધાનસભા ચૂંટણીમાં સીએમ પદ માટે દાવો કર્યો હતો. નાયબ સરકારની પહેલી ટર્મમાં સામેલ ન હતા, પરંતુ બીજી ટર્મમાં તેમને મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. આ ઉપરાંત વૈશ્ય સમુદાયના વિપુલ ગોયલને મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. પંજાબી સમુદાયની જેમ વૈશ્ય સમુદાયને પણ ભાજપની કોર વોટ બેન્ક માનવામાં આવે છે, જેને સરળ રાખવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે. એ જ રીતે પાર્ટીએ ઠાકુર સમુદાયના શ્યામ સિંહ રાણાને મંત્રી બનાવ્યા છે.
હરિયાણાનું પ્રાદેશિક સંતુલન બનાવવાનો પ્રયાસ
નાયબ સિંહ સૈનીએ કેબિનેટ દ્વારા હરિયાણામાં માત્ર જાતીય જ નહીં પરંતુ પ્રાદેશિક સંતુલન બનાવવાનો દાવ લગાવ્યો છે. દક્ષિણ હરિયાણામાં ભાજપે જંગી જીત નોંધાવી છે. જેના કારણે કેન્દ્રીય મંત્રી રાવ ઈન્દ્રજીતે પણ ખુલ્લેઆમ દક્ષિણ હરિયાણાના મુખ્યમંત્રી બનાવવાની માંગ કરી હતી. ભાજપે દક્ષિણ હરિયાણામાંથી સીએમ ન બનાવ્યું હોવા છતાં સારું પ્રતિનિધિત્વ આપ્યું છે. દક્ષિણ હરિયાણા ક્ષેત્રમાંથી છ મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે, જેમાં ગૌરવ ગૌતમ, વિપુલ ગોયલ, રાજેશ નાગર, શ્રુતિ ચૌધરી, રાવ નરબીર અને આરતી રાવનો સમાવેશ થાય છે.
જીટી રોડ બેલ્ટમાંથી 4 મંત્રીઓને કેબિનેટમાં સ્થાન મળ્યું
જીટી રોડ બેલ્ટમાંથી આવતા નયબ સિંહ સૈનીને મુખ્યમંત્રીનો તાજ પહેરાવવામાં આવ્યો છે. આ સિવાય જીટી રોડ બેલ્ટમાંથી ચાર મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે. જેમાં અનિલ વિજ, મહિપાલ ધંડા, કૃષ્ણ લાલ પંવાર, કૃષ્ણા બેદી જેવા દિગ્ગજ નેતાઓનો સમાવેશ થાય છે. આ રીતે ભાજપે કુરુક્ષેત્ર, અંબાલા અને પાણીપત જિલ્લામાંથી તેનો મજબૂત દુર્ગ જીટી રોડ પટ્ટો જાળવી રાખવાની વ્યૂહરચના અપનાવી છે. આ ઉપરાંત હિસાર જિલ્લામાંથી જીતેલા પશ્ચિમ હરિયાણાના રણબીર ગંગવાને ભાજપે કેબિનેટમાં સ્થાન આપ્યું છે. આ રીતે, જાટલેન્ડમાંથી માત્ર અરવિંદ શર્માને મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા છે અને સૈની કેબિનેટમાં પશ્ચિમ હરિયાણા અને જાટલેન્ડના નેતાઓને કોઈ ખાસ સ્થાન મળ્યું નથી.
Source link
