અતુલ સુભાષની આત્મહત્યાનો મામલો અત્યારે ચર્ચાનો વિષય બન્યો છે. સુસાઇડ નોટમાં અતુલે મોત માટે તેની પત્ની અને સાસરિયાઓને જવાબદાર ગણાવ્યા છે. આ બધાની વચ્ચે સુપ્રીમ કોર્ટે છૂટાછેડા પછી ભરણપોષણ અથવા ભરણપોષણ અંગે નવી માર્ગદર્શિકા બહાર પાડી છે. આવી સ્થિતિમાં, આપણે જાણીએ કે આપણા દેશમાં ભરણપોષણ સંબંધિત શું કાયદો છે.
સુસાઈડ નોટમાં સુભાષે સાસરિયાઓને જવાબદાર ગણાવ્યા
બેંગલુરુની એક કંપનીમાં AI એન્જિનિયર અતુલ સુભાષ મોદીની આત્મહત્યાનો મામલો ચર્ચામાં છે. અતુલ સુભાષે 9 ડિસેમ્બરે ફાંસી લગાવીને આત્મહત્યા કરી હતી. આપને જણાવી દઈએ કે, અતુલે પોતાના મૃત્યુ માટે પત્ની નિકિતા સિંઘાનિયા અને સાસરિયાઓને જવાબદાર ગણાવ્યા છે. મહત્વનું છે કે, મૃત્યુ પહેલા અતુલે લગભગ દોઢ કલાકનો વીડિયો પોસ્ટ કર્યો હતો. સાથે 24 પાનાની સુસાઈડ નોટ પણ લખી હતી. આમાં અતુલે આરોપ લગાવ્યો છે કે તેની પત્ની નિકિતા અને તેના સંબંધીઓ કોઈને કોઈ બહાને પૈસાની માંગણી કરતા હતા. અતુલે એમ પણ કહ્યું કે નિકિતા અને તેના સંબંધીઓએ તેની ઉપર ઘણા ખોટા કેસ દાખલ કર્યા છે. એટલું જ નહીં, સુભાષે જૌનપુર ફેમિલી કોર્ટના જજ રીટા કૌશિક પર સમાધાન કરાવવા માટે 5 લાખ રૂપિયાની લાંચ માંગવાનો આરોપ પણ લગાવ્યો છે.
સુસાઈડ નોટમાં ન્યાયિક વ્યવસ્થા પર ઉઠાવ્યા સવાલ
અતુલ અને નિકિતાના લગ્ન વર્ષ 2019માં થયા હતા પરંતુ લગ્નના એક વર્ષ બાદ બંને અલગ થઈ ગયા હતા. અતુલે સુસાઇડ નોટમાં આરોપ લગાવ્યો છે કે તેની પત્ની નિકિતાએ શરૂઆતમાં સમાધાન માટે 1 કરોડ રૂપિયા માંગ્યા હતા. પછી વધારીને 3 કરોડ રૂપિયા કરી દીધા હતા. અતુલે એમ પણ કહ્યું કે તેમની પત્નીએ તેમના સગીર પુત્ર વતી કેસ દાખલ કર્યો હતો અને દર મહિને 2 લાખ રૂપિયાના ભરણપોષણ ભથ્થાની માંગણી કરી હતી. અતુલે પોતાની સુસાઈડ નોટમાં ન્યાયિક વ્યવસ્થા પર પણ સવાલો ઉઠાવ્યા છે.
શું છે આ 8 પરિબળો?
આ બધાની વચ્ચે પત્નીને અપાતા ભરણપોષણ ભથ્થા અંગે સુપ્રીમ કોર્ટનો મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય સામે આવ્યો છે. જસ્ટિસ વિક્રમ નાથ અને જસ્ટિસ પ્રસન્ના બી વર્સાલેની ખંડપીઠે આવા 8 પરિબળો નક્કી કર્યા છે, જેને ધ્યાનમાં રાખીને ભરણપોષણની રકમ નક્કી કરવી જોઈએ. જેને Alimony પણ કહેવામાં આવે છે.
1. સામાજિક અને આર્થિક પરિસ્થિતિ.
2. પત્ની અને આશ્રિત બાળકોની જરૂરિયાતો.
3. પત્ની અને આશ્રિત(Dependent) બાળકોની લાયકાત અને રોજગાર સ્થિતિ.
4. અરજદારની કમાણી અને સંપત્તિ.
5. પત્ની તેના સાસરિયાના ઘરે કેવી રીતે રહેતી હતી?
6. શું નોકરી પણ કુટુંબની જવાબદારીઓ માટે છોડી દેવામાં આવી હતી?
7. કોઈપણ પ્રકારની નોકરી ન કરતી પત્ની દ્વારા કોર્ટ કેસમાં કરવામાં આવેલ ખર્ચ.
8. પતિની આર્થિક ક્ષમતા, તેની કમાણી અને ભરણપોષણની જવાબદારી.
સુપ્રીમ કોર્ટે પોતાના નિર્ણયમાં સ્પષ્ટ કહ્યું છે કે આ 8 પરિબળો કોઈ ફોર્મ્યુલા નથી પરંતુ ‘માર્ગદર્શિકા’ છે. છૂટાછેડાના કિસ્સામાં ભરણપોષણ રકમ નક્કી કરતી વખતે આને ધ્યાનમાં રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે. કિરણ જ્યોત વિરુદ્ધ અનીશ પ્રમોદ પટેલ કેસને ધ્યાનમાં રાખીને કોર્ટે કહ્યું કે તે નિર્ણયમાં કોર્ટે કહ્યું હતું કે એ પણ ધ્યાનમાં રાખવું જરૂરી છે કે ભરણપોષણની રકમ એટલી ન હોવી જોઈએ કે જે પતિને ભારરૂપ લાગે. પરંતુ તે એટલું હોવું જોઈએ કે છૂટાછેડા લીધેલી પત્ની સારું જીવન જીવી શકે.
છૂટાછેડાના કિસ્સામાં ભરણપોષણનો નિયમ શું કહે છે?
કાયદામાં મહિલાઓ, બાળકો અને માતા-પિતાને અપાતા ભરણપોષણ ભથ્થાની જોગવાઈ છે. આ જોગવાઈ CRPCની કલમ 125માં કરવામાં આવી હતી. નવા કાયદા ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા (BNSS) ની કલમ 144માં આ માટે જોગવાઈ છે. આ કલમ કહે છે કે કોઈ પણ પુરુષ અલગ થવાના કિસ્સામાં તેની પત્ની, બાળકો અને માતા-પિતાને ભરણપોષણ ભથ્થું આપવાનો ઇનકાર કરી શકે નહીં. કલમ સ્પષ્ટ કરે છે કે જો પત્ની, બાળકો અને માતા-પિતા તેમનો ખર્ચ ઉઠાવી શકતા નથી, તો પુરુષે દર મહિને તેનું ભરણપોષણ ચૂકવવું પડશે.
કયા સંજોગોમાં પત્ની ભરણપોષણ મેળવી શકે?
ફક્ત એવી પત્ની, જેને તેના પતિ દ્વારા છૂટાછેડા આપવામાં આવ્યા છે, દર મહિને ભરણપોષણ ભથ્થું મેળવી શકે છે. પતિથી છૂટાછેડા લીધા બાદ પત્નીએ બીજા લગ્ન ન કર્યા હોવા જોઈએ. આ કલમમાં એવી પણ જોગવાઈ છે કે જો પતિ કોઈ અન્ય સ્ત્રી સાથે રહે છે અથવા તેની સાથે લગ્ન કરવાનું વચન આપે છે, તો આ આધારે પત્ની છૂટાછેડા લઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં પણ પતિ તેની પત્નીને ભરણપોષણ ખર્ચ આપશે.
પત્નીને ક્યારે નહીં મળે ભરણપોષણ?
જો કોઈ પત્ની કોઈ કારણ વગર તેના પતિથી અલગ થઈ જાય અથવા અન્ય પુરુષ સાથે રહેતી હોય અથવા પત્ની પરસ્પર સંમતિથી અલગ થાય છે, તો તે ભરણપોષણ મેળવવા માટે હકદાર રહેશે નહીં.
કેટલું ભરણપોષણ મળશે?
આ માટે કોઈ નિશ્ચિત રકમ નથી. મેજિસ્ટ્રેટ ભરણપોષણ ખર્ચ નક્કી કરશે. છૂટાછેડા લીધેલ મહિલા, બાળક અથવા માતાપિતાને ભરણપોષણની રકમ મેજિસ્ટ્રેટ દ્વારા નક્કી કરવામાં આવશે. આ રકમ સમયાંતરે વધારી પણ શકાય છે. જો કે, છૂટાછેડા લીધેલી મહિલાને ત્યાં સુધી જ ભરણપોષણ મળશે જ્યાં સુધી તે ફરીથી લગ્ન ન કરે.
જો ભરણપોષણ ચૂકવવામાં ન આવે તો શું થાય?
જો કોઈ વ્યક્તિ કોર્ટના આદેશ છતાં કોઈપણ કારણ વગર તેની પત્ની, બાળકો અથવા માતા-પિતાને ભરણપોષણ ચૂકવતી નથી, તો મેજિસ્ટ્રેટ તેના પર દંડ લગાવી શકે છે. મેજિસ્ટ્રેટ દંડની સાથે રકમ ચૂકવવાનો આદેશ આપી શકે છે. આ સિવાય આવા વ્યક્તિને ઓછામાં ઓછા એક મહિના માટે જેલની સજા પણ થઈ શકે છે
મિલકતમાં ભાગ મળે કે નહીં?
છૂટાછેડા લીધેલ પત્નીનો તેના પતિની વારસાઈ મિલકત પર કોઈ અધિકાર નથી. 1956 થી હિંદુઓ વચ્ચે મિલકતના વારસા અંગે હિંદુ ઉત્તરાધિકાર કાયદો છે. આ કાયદા મુજબ, પત્નીને તેના પતિ અથવા સાસરિયાંની પૈતૃક સંપત્તિ (મિલકત)મેળવવાનો કોઈ અધિકાર નથી. છૂટાછેડા પછી, પત્ની ફક્ત તે જ મિલકત પર દાવો કરી શકે છે જે તેના પતિની હોય. એટલે કે એવી મિલકત જે પતિની માલિકીની હોય. જો કે, છૂટાછેડા પછી, બાળકો ચોક્કસપણે તેમના પિતાની મિલકતનો દાવો કરી શકે છે. જો છૂટાછેડા પછી પતિ બીજી સ્ત્રી સાથે લગ્ન કરે અને તેનાથી બાળકો પણ હોય. આવી પરિસ્થિતિમાં, કોર્ટ મિલકતને સમાન ભાગોમાં વહેંચે છે.
Source link
