RBI એ હવે સામાન્ય માણસનો અવાજ સાંભળ્યો છે, મોડી ચુકવણી અને લઘુત્તમ બેલેન્સ માટે ઓછો દંડ ભરવો પડશે!

ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ બેંકોને ડેબિટ કાર્ડ, મોડી ચુકવણી અને લઘુત્તમ બેલેન્સ ન રાખવા પર વસૂલવામાં આવતા ચાર્જ ઘટાડવા કહ્યું છે. આનો ઉદ્દેશ્ય સામાન્ય ગ્રાહકો, ખાસ કરીને ઓછી આવક ધરાવતા ગ્રાહકો પર બિનજરૂરી બોજ ઘટાડવાનો છે.

જો કે, RBI એ કોઈપણ ફી માટે કોઈ ચોક્કસ મર્યાદા નક્કી કરી નથી, જેનાથી ફી ક્યારે ઘટાડવી તે નક્કી કરવાનું બેંકો પર છોડી દીધું છે. આ પગલું એટલા માટે લેવામાં આવ્યું છે કારણ કે બેંકો હવે ઝડપથી રિટેલ ધિરાણ (જેમ કે વ્યક્તિગત લોન, કાર લોન અને નાના વ્યવસાય લોન) માં વિસ્તરણ કરી રહી છે.

આ નવી લોન બેંકોની આવકમાં વધારો કરી રહી છે, પરંતુ RBI ખાતરી કરવા માંગે છે કે આ વધેલી આવક સામાન્ય ગ્રાહકો પર વધુ પડતો બોજ ન નાખે.

ઓછી આવક ધરાવતા ગ્રાહકોને અપ્રમાણસર અસર

એક અહેવાલ મુજબ, RBI માને છે કે ઊંચી ફી ગરીબ અને ઓછી આવક ધરાવતા ગ્રાહકોને અપ્રમાણસર અસર કરે છે. જો કે, કેન્દ્રીય બેંકે આ ફી પર કોઈ મર્યાદા નક્કી કરી નથી, પરંતુ ખાનગી બેંકો આનો લાભ લે છે. ઘણી બેંકો હોમ લોન પર ₹25,000 સુધીની પ્રોસેસિંગ ફી વસૂલ કરે છે. દરમિયાન, રિટેલ અને બિઝનેસ લોન પર ફી 0.5% થી 2.5% સુધીની હોય છે.

ગ્રાહકને શું ફાયદો થશે?

જો બેંકો RBI ની સલાહ પર ધ્યાન આપે અને ફી ઘટાડે, તો તેનાથી બેંક ગ્રાહકોને નોંધપાત્ર ફાયદો થશે. ડેબિટ કાર્ડ અને લઘુત્તમ બેલેન્સના ઉલ્લંઘન માટે દંડ ઘટાડવામાં આવશે. મોડી ચુકવણી અને અન્ય સેવા ફી ઘટાડવાથી બેંક ખર્ચ પણ બચશે.

235,000 ફરિયાદોનું નિરાકરણ કર્યું

ઇન્ડિયા રેટિંગ્સ એન્ડ રિસર્ચના ડેટા દર્શાવે છે કે બેંકોની ફી આવક ફરી વધી રહી છે. જૂન ક્વાર્ટરમાં તે 12% વધીને ₹51,060 કરોડ થઈ છે. RBI અનુસાર, બે વર્ષમાં લોકપાલને ફરિયાદો સરેરાશ 50% વાર્ષિક દરે વધી છે, જે 2023-24માં 934,000 સુધી પહોંચી છે.

લોકપાલે 2022-23માં 235,000 ફરિયાદોનું નિરાકરણ કર્યું હતું. 2023-24માં આ સંખ્યા 25% વધીને 294,000 થઈ ગઈ. 2023-24 નાણાકીય વર્ષમાં, 95 શેડ્યુલ્ડ કોમર્શિયલ બેંકોને 10 મિલિયનથી વધુ ગ્રાહકોની ફરિયાદો મળી હતી.