ગુજરાત ભાજપના પ્રદેશ પ્રમુખ બદલાશે તેવી ચર્ચા જોર શોરથી શરૂ થઇ ગઈ હતી. CR પાટીલ મંત્રી પદ સંભાળ્યા બાદ પણ ખુલ્લા મંચ પરથી રાજ્યને નવા પ્રમુખ મળશે તે વાત કરી હતી.
છતાં, હવે પાંચ વર્ષ પૂર્ણ થવા વચ્ચે હજી સુધી ગુજરાત ભાજપને નવા પ્રદેશ પ્રમુખ મળ્યા નથી. હાલમાં આવી ચર્ચા ચાલી રહી છે કે ટૂંક સમયમાં જ નવા પ્રદેશ પ્રમુખની જાહેરાત થઈ શકે છે. અન્ય રાજ્યોમાં ભૂમિકાઓ બદલાય તેવી વાત ચાલી રહી હોવા છતાં, ઓગસ્ટ મહિના સુધી ગુજરાતમાં નવા પ્રમુખની નિમણૂક શક્ય નથી.
નવા પ્રમુખ માટે ક્યાં વિસ્તાર રહેશે?
ગુજરાત ભાજપમાં નવા પ્રદેશ પ્રમુખ ક્યાંથી આવવા જોઈએ તે મુદ્દે વાતો ગરમાઈ રહી છે. હાલની રાજકીય સ્થિતિને જોતા, આ પદ સૌરાષ્ટ્રમાંથી આવવાની સંભાવના વધારે છે.
કારણ કે સૌરાષ્ટ્રમાં અમરેલી, રાજકોટ, જૂનાગઢ, પોરબંદર, જામનગર જેવા શહેરોમાં વિભાજન દેખાઇ રહ્યું છે. ત્યાંની સ્થિતિ મજબૂત કરવા અને તમામ નેતાઓને સાથે લઈને આગળ વધવા માટે એક એવા નેતાની પસંદગી કરવાની માંગ ઉઠી છે જે સૌરાષ્ટ્રમાંથી હોઈ શકે. ખાસ કરીને વિસાવદર વિધાનસભાની હાર અને અન્ય જીતોને પગલે રાજ્ય ભાજપની નેતૃત્વકક્ષાએ સવાલો ઉભા થયા છે. તે માટે સૌરાષ્ટ્રમાં સંગઠનમાં મજબૂત નેતાનું સ્થાન આપવાનું જોરદાર વાયદો ચર્ચામાં છે.
ભાજપની વરણીની શરતો અને પ્રકિયા
ભાજપના નિયમ અનુસાર, રાજ્યમાં 60% જિલ્લા પ્રમુખોની વરણી થવી જરૂરી હોય છે જેથી પ્રદેશ પ્રમુખની વરણી શક્ય બની શકે. તેમ જ 60% મંડળ પ્રમુખ બન્યા બાદ તાલુકા પ્રમુખની વરણી કરી શકાય છે, અને 60% તાલુકા પ્રમુખની વરણી પછી જિલ્લા પ્રમુખની. ત્યારબાદ જ્યારે 60% જિલ્લા પ્રમુખો ચૂંટાઈ જાય ત્યારે પ્રદેશ પ્રમુખની નિમણૂક થાય છે.
આ રીતે દેશમાં રાજ્યમાં 60% પ્રદેશ પ્રમુખોની વરણી પછી રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષની વરણી પણ થાય છે. જોકે, ગુજરાતમાં છેલ્લાં મહિનાઓથી જિલ્લા પ્રમુખોની વરણી થઈ ગઈ હોવા છતાં, પ્રદેશ પ્રમુખની વરણી હજી સુધી થઈ નથી.
જ્ઞાતિ સમીકરણની રીત
ભાજપમાં પ્રદેશ પ્રમુખ અને મુખ્યમંત્રી પદની નિમણૂકમાં જ્ઞાતિ સમીકરણનું ધ્યાન રાખવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે, પાટીદાર, OBC, સવર્ણ વગેરે જ્ઞાતિઓ વચ્ચે સંતુલન બનાવવાનો પ્રયાસ થાય છે. રાજ્યમાં છેલ્લા બે કાર્યકાળથી મુખ્યમંત્રી અને પ્રદેશ પ્રમુખ પદ બંને અલગ-અલગ જ્ઞાતિ સમૂહમાંથી નિમણૂક થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો મુખ્યમંત્રી સવર્ણ હોય તો પ્રદેશ પ્રમુખ OBC સમૂહમાંથી આવે તેવી પ્રથાઓ અમલમાં હોય છે.
પ્રમુખ પદ માટે 20 જુલાઈ બાદ જાહેરાતની આશા
રાજ્ય ભાજપ પ્રમુખ માટે હાલમાં વિવિધ નામો ચર્ચામાં છે, જેમ કે રજની પટેલ, જીતુ વાઘાણી, આરસી ફળદુ, ગણપત વસાવા, રાજેશ ચુડાસમા, ઉદય કાણગડ, ભરત બોગરા વગેરે. આમ છતાં, જે નેતા RSS અને સંગઠન સાથે મજબૂત રીતે સંકળાયેલો હોય અને શાંતિપ્રિય છબી ધરાવે, એ પ્રભારી બનવાની શક્યતા વધારે છે.
રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષની નિમણૂક પૂર્વે ગુજરાતને પણ નવો પ્રદેશ પ્રમુખ મળવાની સંભાવના છે. 20 જુલાઈએ CR પાટીલના 5 વર્ષ પૂરાં થવાના છે, આથી તેના તરત પછી નવો પ્રમુખ જાહેર કરવાના પગલાં લેવામાં આવે તેવી શક્યતાઓ પ્રબળ બની રહી છે.
