ઉત્તરાખંડ હાઈકોર્ટે રાજ્યમાં શરૂ થયેલી પંચાયત ચૂંટણીની પ્રક્રિયા પર રોક લગાવી દીધી છે. અનામતની સ્થિતિ સ્પષ્ટ ન હોવાનું કારણ આપીને ચૂંટણી પ્રક્રિયા બંધ કરી દેવામાં આવી છે. હાઈકોર્ટે સરકારને આ મામલે જવાબ દાખલ કરવા કહ્યું છે. કોર્ટના આદેશ બાદ રાજ્યના 12 જિલ્લાઓમાં ત્રિ-સ્તરીય ચૂંટણી પ્રક્રિયા હાલ માટે મુલતવી રાખવામાં આવી છે. હકીકતમાં, રાજ્યમાં સોમવારથી પંચાયત ચૂંટણી માટે ઉમેદવારી પત્રોનું વેચાણ શરૂ થઈ ગયું હતું. દરમિયાન, હાઈકોર્ટના નિર્ણયથી સમગ્ર કવાયત પર રોક લાગી ગઈ છે. પંચાયત ચૂંટણીમાં અનામત વ્યવસ્થા અંગે પરિસ્થિતિ સ્પષ્ટ ન થવાને કારણે ઉત્તરાખંડ હાઈકોર્ટે ચૂંટણી પર આ સ્ટે લગાવ્યો છે. કોર્ટે કહ્યું કે અનામતના નવા નિયમો પર ઉભા થયેલા વિવાદોનો ઉકેલ લાવ્યા વિના ચૂંટણી યોજવી યોગ્ય રહેશે નહીં. હવે સરકારે અનામતની સ્થિતિ સ્પષ્ટ કરીને કોર્ટને સંતુષ્ટ કરવી પડશે, તો જ ચૂંટણી પ્રક્રિયા આગળ વધી શકશે.
હાઇકોર્ટમાં સુનાવણી
રાજ્યમાં ત્રિ-સ્તરીય પંચાયત ચૂંટણીઓ માટે અનામતની રોટેશન પ્રક્રિયાને પડકારતી અરજીઓ પર હાઇકોર્ટે સુનાવણી કરી. મુખ્ય ન્યાયાધીશ જી. નરેન્દ્ર અને ન્યાયાધીશ આલોક મહેરાની ડિવિઝન બેન્ચને પંચાયત ચૂંટણીઓની અનામત નિર્ધારણ પ્રક્રિયા નિયમો અનુસાર ન લાગી. આ પછી, બેન્ચે ચૂંટણી પ્રક્રિયા પર સ્ટે મૂક્યો. હાઇકોર્ટે કહ્યું કે જ્યારે સરકારને આ મામલે પરિસ્થિતિ સ્પષ્ટ કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું હતું, તો પછી સરકારે ચૂંટણી કાર્યક્રમ કેમ જાહેર કર્યો. જ્યારે મામલો કોર્ટમાં પેન્ડિંગ હતો ત્યારે આ નિર્ણય કેમ લેવામાં આવ્યો? હાઈકોર્ટે આ મામલે સરકારને જવાબ દાખલ કરવા જણાવ્યું છે. કોર્ટના આદેશ બાદ, રાજ્યના 12 જિલ્લાઓમાં ત્રિ-સ્તરીય ચૂંટણી પ્રક્રિયા હાલ પૂરતી સ્થગિત કરવામાં આવી છે. પંચાયત ચૂંટણી માટે ઉમેદવારી ફોર્મનું વેચાણ સોમવારથી શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં, પંચાયત ચૂંટણીની તૈયારી કરી રહેલા ઉમેદવારોને આંચકો લાગ્યો છે.
અરજી દાખલ કરી
બાગેશ્વરના રહેવાસી ગણેશ દત્ત કંડપાલ અને અન્ય લોકોએ સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલા પંચાયત ચૂંટણી કાર્યક્રમ સામે અરજી દાખલ કરી હતી. અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે સરકારે 9 જૂન, 2025 ના રોજ એક આદેશ જારી કરીને પંચાયત ચૂંટણી માટે એક નવો નિયમ બનાવ્યો હતો. 11 જૂનના રોજ એક પરિપત્ર જારી કરીને, અત્યાર સુધી પંચાયત ચૂંટણીઓમાં લાગુ કરાયેલા અનામત પરિભ્રમણને રદબાતલ જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું. વર્ષ 2025 થી નવા પરિભ્રમણને લાગુ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. તે જ સમયે, હાઇકોર્ટે આ મામલે માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. અરજદારે જણાવ્યું હતું કે આ આદેશને કારણે, જે બેઠક છેલ્લા ત્રણ ટર્મથી અનામત હતી તે ચોથી વખત પણ અનામત રાખવામાં આવી હતી. આ કારણે, અરજદાર પંચાયત ચૂંટણીમાં ભાગ લઈ શકતા નથી. આ કિસ્સામાં, સરકારે જણાવ્યું હતું કે સિંગલ બેન્ચમાં પણ આવા જ કેસ દાખલ કરવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, કોર્ટે પ્રક્રિયા મુલતવી રાખી છે અને સરકારને જવાબ દાખલ કરવા જણાવ્યું છે.
સરકારે સમય માંગ્યો હતો
હાઇકોર્ટે અનામત અંગે રાજ્ય સરકાર પાસેથી જવાબ માંગ્યો હતો. રાજ્ય સરકારે હાઇકોર્ટ પાસેથી જવાબ આપવા માટે 24 જૂન સુધીનો સમય માંગ્યો હતો, પરંતુ તે પહેલાં પંચાયત ચૂંટણીની તારીખો જાહેર કરવામાં આવી હતી. અરજદારે પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો કે જ્યારે મામલો કોર્ટમાં પેન્ડિંગ છે, ત્યારે કયા આધારે ચૂંટણીનું સમયપત્રક જાહેર કરવામાં આવ્યું. કોર્ટે આ આધારે સરકારને સૂચનાઓ પણ જારી કરી છે, જેમાં ચૂંટણી પ્રક્રિયા પર તાત્કાલિક રોક લગાવવામાં આવી છે.
સરકારે આ કાર્યક્રમ બહાર પાડ્યો હતો
સરકારે પંચાયત ચૂંટણીનો સમયપત્રક જાહેર કર્યો હતો. પંચાયત ચૂંટણી માટે જાહેર કરાયેલા સમયપત્રક મુજબ, 25 થી 28 જૂન દરમિયાન ઉમેદવારીપત્રો ભરવાના હતા. આ માટે આજથી ઉમેદવારીપત્રોનું વેચાણ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. ઉમેદવારીપત્રોની ચકાસણી માટે 29 જૂનથી 1 જુલાઈ સુધી તારીખ નક્કી કરવામાં આવી હતી. 2 જુલાઈ સુધીમાં ઉમેદવારીપત્રો પાછા ખેંચવાના હતા. ચૂંટણી પ્રતીકની ફાળવણી 3 જુલાઈએ થવાની હતી અને પ્રથમ તબક્કાનું મતદાન 10 જુલાઈએ થવાનું હતું. બીજા તબક્કા માટે ચૂંટણી પ્રતીકની ફાળવણી 8 જુલાઈએ થવાની હતી અને મતદાન 15 જુલાઈએ થવાનું હતું. પરિણામ 19 જુલાઈએ મતગણતરી સાથે જાહેર થવાનું હતું.
