Water Intake Reduces Stress : ઓછું પાણી પીવાથી વધી શકે છે સ્ટ્રેસ લેવલ, જાણો દિવસભર કેટલું પાણી જરૂરી છે

આપણામાંથી ઘણા લોકો ઘણીવાર ત્યારે જ પાણી પીવે છે જ્યારે આપણને તરસ લાગે છે અને આપણે આખા દિવસની પાણીની જરૂરિયાત પૂરી કરી શકતા નથી. બધા જાણે છે કે પાણી પીવું આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.

પરંતુ જર્નલ ઓફ એપ્લાઇડ ફિઝિયોલોજીમાં પ્રકાશિત થયેલા તાજેતરના અભ્યાસમાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે કે જો તમે પૂરતું પાણી ન પીઓ તો શરીરનું સ્ટ્રેસ લેવલ વધી શકે છે. કામ, સંબંધો, નાણાકીય અને બિનઆરોગ્યપ્રદ જીવનશૈલી ઉપરાંત, પાણીનો અભાવ પણ સ્ટ્રેસ લેવલ વધારી શકે છે.

શરીર અને પાણી વચ્ચેનો સંબંધ

પાણી એ માનવ જીવનનો આધાર છે, આપણા શરીરનો લગભગ 60-70% ભાગ પાણીથી બનેલો છે. આ જ કારણ છે કે તેને ‘જીવનનું અમૃત’ કહેવામાં આવે છે અને પાણી દરેક નાના-મોટા શારીરિક કાર્ય માટે જરૂરી છે અને તેની ઉણપ શરીર પર તરત જ અસર કરે છે. પાણીની અછત શરીરમાં ડિહાઇડ્રેશનનું કારણ બને છે. ડિહાઇડ્રેશન થાક, માથાનો દુખાવો વગેરે જેવી સમસ્યાઓનું કારણ બને છે.

સંશોધનમાં શું બહાર આવ્યું?

‘જર્નલ ઓફ એપ્લાઇડ ફિઝિયોલોજી’ માં પ્રકાશિત થયેલા અને ‘હાઇબ્રિડ ફ્લુઇડ ઇન્ટેક એન્ડ હાઇડ્રેશન સ્ટેટસ ઇન્ફ્લુઅન્સ કોર્ટિસોલ રિએક્ટિવિટી ટુ એક્યુટ સાયકોસોશિયલ સ્ટ્રેસ’ શીર્ષકવાળા આ અભ્યાસમાં 32 સ્વસ્થ યુવાનોને બે જૂથોમાં વિભાજીત કરવામાં આવ્યા હતા. પ્રથમ જૂથ ‘ઓછું પ્રવાહી’ પીનારાઓ હતા

જેમણે દરરોજ 1.5 લિટરથી ઓછું પાણી પીધું હતું. બીજા જૂથમાં ‘હાઇ ફ્લુઇડ’ પીનારાઓ હતા જેમણે તેમની દૈનિક હાઇડ્રેશન જરૂરિયાતો અનુસાર પાણી પીધું હતું. બંને જૂથોને ટ્રાયર સોશિયલ સ્ટ્રેસ ટેસ્ટમાંથી પસાર કરવામાં આવ્યા હતા, જે મોક જોબ ઇન્ટરવ્યુ અને માનસિક પરીક્ષણો જેવા તણાવપૂર્ણ પરિસ્થિતિઓનું અનુકરણ કરે છે.

પરીક્ષણ દરમિયાન, બંને જૂથોએ લગભગ સમાન સ્તરની ચિંતા અને હૃદયના ધબકારામાં વધારો અનુભવ્યો. પરંતુ ફક્ત ઓછા પ્રવાહીવાળા લોકોએ કોર્ટિસોલના સ્તરમાં તીવ્ર વધારો દર્શાવ્યો. આનો અર્થ એ છે કે ડિહાઇડ્રેશન શારીરિક રીતે તણાવ પ્રતિભાવમાં વધારો કરે છે, ભલે વ્યક્તિ એટલો તણાવ અનુભવતો ન હોય.

શરીરમાં પાણીની ઉણપ થતાં શું અસર થાય છે?

વૈજ્ઞાનિકોના મતે, જ્યારે શરીરમાં પાણીની ઉણપ હોય છે, ત્યારે વાસોપ્રેસિન હોર્મોન સક્રિય થાય છે. આ હોર્મોન શરીરમાં પાણી જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે, પરંતુ તે જ સમયે તે મગજના તણાવ કેન્દ્રને પણ સક્રિય કરે છે,

જેના કારણે શરીરના મુખ્ય તણાવ હોર્મોન કોર્ટિસોલ મોટી માત્રામાં મુક્ત થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, લિવરપૂલ જોન મૂર્સ યુનિવર્સિટીના સંશોધકોએ ચેતવણી આપી છે કે લાંબા સમય સુધી કોર્ટિસોલનું ઉચ્ચ સ્તર હૃદય રોગ, ડાયાબિટીસ અને ડિપ્રેશનનું જોખમ વધારી શકે છે.

દરરોજ કેટલું પાણી પીવું યોગ્ય છે?

જાહેર આરોગ્ય માર્ગદર્શિકા અનુસાર, સ્ત્રીઓએ દરરોજ લગભગ 2 લિટર (8 કપ) પાણી પીવું જોઈએ અને પુરુષોએ લગભગ 2.5 લિટર (10 કપ) પાણી પીવું જોઈએ. પાણીની ઉણપને ફક્ત સાદા પાણી પીવાથી જ નહીં, પરંતુ ચા, કોફી અને પાણીયુક્ત ફળો અથવા સૂપ જેવા હાઇડ્રેટિંગ પીણાં પીવાથી પણ પૂર્ણ કરી શકાય છે.